Nie wiem, czy powinnam wtrącać się w relacje rodziców z młodszym bratem.

Szanowna Pani,
Opisywane przez Panią zmiany w zachowaniu i funkcjonowaniu młodszego brata są niepokojące i nie powinny być bagatelizowane. Skoro wcześniej brat miał lepsze relacje z bliskimi i jego zachowanie cechował spokój i opanowanie, a dziś bywa impulsywny, drażliwy i izolujący się, to taki zespół zachowań niewątpliwie świadczy o kryzysie emocjonalnym. W jego diagnozie i rozwiązaniu pomocna może być konsultacja u psychologa lub lekarza psychiatry, pracującego z osobami w okresie adolescencji (dojrzewania). Niepokoi też fakt, że brat wypowiadał treści rezygnacyjne, które podobnie jak myśli i tendencje samobójcze, powinny skłaniać do sięgnięcia po profesjonalną pomoc lub przynajmniej konsultację.

Nie jest prawdą, że konsultacja u specjalisty może przyczynić się do zwiększenia ryzyka zachowań samobójczych. Jest wręcz odwrotnie. Spotkanie z psychologiem lub lekarzem psychiatrą pozwala to ryzyko zdiagnozować, ocenić i zredukować, a w sytuacjach realnego zagrożenia – podjąć kroki mające na celu ochronę życia.

Obawa, że zaproponowanie bratu konsultacji specjalistycznej doprowadzi do pogorszenia relacji z rodzicami jest również bezpodstawne. Paradoksalnie pomoc i wsparcie udzielone bratu przez profesjonalistę mogą spowodować, że dzięki redukcji napięcia i przyczynowe rozwiązanie jego problemu, relacja z rodzicami na powrót stanie się lepsza i spokojniejsza.

Najistotniejsze zdaje się by w sposób spokojny i życzliwy, ale stanowczy przekazać bratu, że dostrzegacie Państwo istotne i niepokojące zmiany w jego zachowaniu i martwicie się o niego, a ze względu na fakt, iż nie chce rozmawiać z Wami, proponujecie by spotkał się z kimś neutralnym i przygotowanym do udzielenia pomocy osobom doświadczającym problemów emocjonalnych.

Wyjaśnienia wymaga też kwestia zgody na taką konsultację. W opisanej sytuacji zgodę muszą wyrazić zarówno rodzice jak i brat. Osoba małoletnia, która ukończyła 16 lat, ma prawo do współdecydowania o sprawach swojego zdrowia, i konieczne jest wówczas uzyskanie od niej zgody na badanie czy konsultację. Wyjątek stanowi sytuacja gdy mamy do czynienia z zagrożeniem życia lub zdrowia tej osoby lub innych osób (zachowania, groźby, tendencje do zachowań samobójczych lub agresywnych). W takich sytuacjach konieczne bywa wezwanie służb ratunkowych (Zespół Ratownictwa Medycznego, Policja).

Podsumowując, w opisanej sytuacji powinniście Państwo zaproponować bratu konsultację psychologiczną lub psychiatryczną, podkreślając, że jest to wyraz troski o niego i chęci udzielenia mu pomocy. Warto bratu to spokojnie wyjaśnić, zapewnić o waszej dobrej woli, nie straszyć i nie grozić „zmuszaniem”. Warto też wzmocnić jego poczucie podmiotowości i decyzyjności, a także wspomnieć, że wymagana jest jego zgoda na konsultację, oraz że osobę udzielającą pomocy obowiązuje tajemnica zawodowa i bez jego zgody nikt, nawet rodzice nie będą informowani o istocie i przebiegu rozmowy.

Jeśli uzna to Pani za stosowne to można posłużyć się treścią tej odpowiedzi i po prostu pokazać ją bratu, by mógł zastanowić się nad decyzją o konsultacji.