Ogólne znaczenie marzeń sennych
Sen odgrywa ważną rolę w życiu człowieka. Spełnia zarówno funkcję fizjologiczną jak i psychologiczną. Pozwala odzyskać i zregenerować utracone w ciągu dnia siły, a także umożliwia zachowanie równowagi psychicznej. Statystyki mówią, że przeciętny człowiek przesypia około jednej trzeciej swojego życia. Według pewnej hipotezy, marzenia senne, które pojawiają się u większości osób, powstają wprawdzie w wyniku docierających do mózgu bodźców zewnętrznych, ale istotniejszą rolę odgrywają wspomnienia czy motywacje osoby śniącej. Treści marzeń sennych powstają na podłożu neurobiologicznym, ale bez wątpienia zawierają w sobie także fragmenty codziennego życia, indywidualnych cech i doświadczeń śniącego. Według Zygmunta Freuda (twórcy teorii snów) stanowią one odzwierciedlenie ukrytych, a co za tym idzie często nieświadomych pragnień. Marzenia senne niejednokrotnie wyrażają osobowość, niedawne przeżycia śniącego, jego lęki oraz konflikty, z którymi się zmaga. Wyniki badań wskazują, że obszary mózgu odpowiedzialne za kontrolowanie emocji i motywacji są bardzo aktywne w czasie snu REM, a struktury mózgu kojarzone z kontrolą, logiką i pamięcią roboczą są wtedy wyłączone.
Marzenia senne a psychoterapia
Skoro w trakcie snu pojawia się ładunek emocjonalny, który można z czymś połączyć, wydaje się całkiem uzasadnione omawianie treści marzeń sennych w gabinecie psychoterapeutycznym.
Należy jednak pamiętać, że nie ma uniwersalnego kodu, który mógłby posłużyć do odczytywania znaczenia poszczególnych marzeń sennych. Zajmowanie się ich analizą i interpretacją w trakcie sesji psychoterapeutycznych jest czymś zupełnie innym niż próba objaśnienia treści snów przy pomocy popularnych senników. W terapeutycznej pracy nad symboliką marzeń sennych może pojawić się wiele wątpliwości i niechęci do zajmowania się nimi. Brak zaufania i wiary w zasadność zastanawiania się nad ich sensem, przekonanie, że nie kojarzą się one z niczym, a także życzeniowe myślenie, aby to terapeuta odczytywał prawdziwe znaczenie snu, mogą blokować chęć do swobodnego dzielenie się marzeniami sennymi w trakcie sesji.
Jak przebiega analiza snów w procesie psychoterapii?
W procesie analizowania marzeń sennych bardzo ważne są skojarzenia pacjenta z danymi treściami. Ich interpretacja jest możliwa tylko dzięki współpracy terapeuty i pacjenta, a uzyskana w ten sposób wiedza powinna poszerzać rozumienie pacjenta w zakresie swojego świata przeżyć wewnętrznych. Analiza marzeń sennych czasami pozwala na bardziej całościowe zrozumienie człowieka. Samo przyglądanie się swoim treściom w tym zakresie, zastanawianie się i fantazjowanie o nich, może stanowić narzędzie do rozwijania osobowości i wiedzy o sobie samym.
Analiza marzeń sennych jako uzupełnienie innych technik terapeutycznych
Próba analizowania i interpretowania marzeń sennych to jedna z wielu technik wykorzystywanych w psychoterapii psychodynamicznej. Opowiadanie o tych treściach i zastanawianie się nad nimi, czasami pozwala dowiedzieć się o sobie czegoś nowego, nazwać uczucia i pragnienia, o których trudno mówić na co dzień. Metoda ta nie dla każdego pacjenta będzie czymś interesującym i pomagającym w zrozumieniu siebie, ale może stanowić uzupełnienie innych technik terapeutycznych.
Zdarza się również, że szczegółowe opisywanie marzeń sennych w trakcie spotkania z terapeutą jest formą oporu. Wprowadzanie wielu wątków naraz, przeskakiwanie z jednego snu do kolejnego, bez miejsca na wspólne zastanowienie się z terapeutą nad interpretacją marzenia sennego, może doprowadzić do poczucia zagubienia zarówno u pacjenta jak i terapeuty. Ale to też ciekawy moment w procesie terapii, który daje szansę na zastanowienie się z czego wynika ewentualny opór pacjenta.
Opracowała mgr Olga Mazgaj, na podstawie:
- Biologiczne podstawy psychologii, James W. Kalat
- Długoterminowa psychoterapia psychodynamiczna, Glen O. Gabbard
- Współczesna psychoanaliza brytyjska. Podstawowe zagadnienia. Susan Budd, Richard Rusbridger
