Wybór leczenia farmakologicznego w przypadku zaburzeń erekcji (zaburzeń wzwodu) zależy od przyczyny wywołującej problemy.
Możliwe przyczyny zaburzeń erekcji omówiono w osobnym artykule: Zaburzenia erekcji. Mogą być one natury psychologicznej (tu wliczamy te, które dotyczą także relacji w związku partnerskim i seksualnym), natury somatycznej (organicznej; inne choroby) i mieszanej. Jakkolwiek w ostatnich latach dużo uwagi poświęcono przyczynom organicznym, uznając ich dominujący udział w ok. 80% przypadków, obecnie na nowo coraz więcej wagi przypisuje się sprawom psyche, uznając, że albo dominują one w etiologii, co ma miejsce u ok. 20% osób (u osób młodszych znacznie częściej) lub stanowią ważny czynnik nakładający się, bądź współwystępujący z innymi przyczynami, co może w różnych proporcjach dotyczyć większości pacjentów.
Standardy leczenia zaburzeń wzwodu członka w zależności od przyczyny podał prof. Zbigniew Lew-Starowicz (znakomity seksuolog i psychiatra):
Przyczyny psychologiczne:
- Psychoterapia
- Metody treningowe
- Leczenie doustne
Przyczyny naczyniowe:
- Leczenie doustne
- Iniekcje w ciała jamiste członka
- Protezowanie chirurgiczne członka
Przyczyny hormonalne:
- Leczenie przyczynowe
Przyczyny neurologiczne:
- Leczenie doustne
- Pompy próżniowe
- Iniekcje w ciała jamiste członka
- Protezowanie chirurgiczne członka
Naczelna zasada jaką należy przyjąć przed podjęciem leczenia zaburzeń erekcji jest prosta i uniwersalna, dotyczy bowiem leczenia wszystkich chorób i problemów z jakimi spotyka się medycyna: nie wolno stosować leków na własną rękę; zastosowanie każdej substancji, będącej lekiem wymaga odpowiednio przeprowadzonej diagnostyki oraz ustalenia wskazań i przeciwwskazań dla konkretnego leku i pacjenta! Ostateczna decyzja powinna być wypracowana wspólnie przez lekarza (seksuologa) i pacjenta, a rolą tego pierwszego jest wykonanie odpowiednich badań, zebranie odpowiedniego wywiadu oraz służenie informacją na temat omawianego problemu i proponowanych zasad postępowania.
Leczenie doustne – podstawowe leki stosowane w zaburzeniach erekcji
(zgodnie z obowiązującym prawem, wymieniono tylko nazwy chemiczne stosowanych substancji, czyli te podawane w nawiasach na opakowaniach leków; w celu uzyskania nazw handlowych konkretnych produktów można skorzystać z informacji w Internecie)
Lekami podstawowymi stosowanymi w leczeniu zaburzeń wzwodu są tzw. inhibitory fosfodiesterazy typu 5, których mechanizm działania sprowadza się do wpływu na kurczliwość mięśniówki ciał jamistych członka, co związane jest z wypełnianiem się go krwią i powstawaniem zjawiska erekcji. Na rynku obecne są obecnie 3 leki z tej grupy:
- sildenafil
- wardenafil
- tadalafil
Leki należy uznać za bezpieczne i dobrze tolerowane. Do najczęstszych objawów niepożądanych należą bóle głowy (13–-17%, w zależności od leku) i zaczerwienienie twarzy (13%; rzadziej po tadalafilu – 4,8%).
Leki z tej grupy dużo gorzej wchłaniają się z pokarmem (dotyczy szczególnie sildenafilu i wardenafilu), stąd nie powinny być przyjmowane w trakcie posiłku lub do 2 godzin po nim.
Leki te wchodzą w potencjalnie niebezpieczne dla zdrowia i życia interakcje z azotanami i molsidominą, lekami stosowanymi w leczeniu choroby niedokrwiennej serca (objawów dusznicy bolesnej), stąd łączne ich stosowania bez zachowania odpowiedniej przerwy jest przeciwwskazane.
Szczególnej ostrożności wymagają chorzy ze zwyrodnieniem barwnikowym siatkówki, zaburzeniami krzepnięcia krwi, chorobą wrzodowa żołądka, wydłużeniem odcinka QT w EKG, niedawno przebytym zawałem serca, udarem mózgu, chorobą niedokrwienną serca, bólami wieńcowymi (dusznicą bolesną), niewydolnością krążenia, zaburzeniami rytmu serca, nadciśnieniem lub niedociśnieniem tętniczym, kardiomiopatią, wadami zastawkowymi.
Ocenę ryzyka przeprowadza lekarz!
Kilka ważnych faktów na temat leczenia zaburzeń erekcji:
- nigdy nie przyjmuj leków o nieznanym pochodzeniu i zawsze konsultuj się z lekarzem!
- leki z tej grupy nie powodują samoistnych erekcji, konieczna jest obecność podniecających bodźców erotycznych,
- czasami do pojawienia się skuteczności konieczne będzie przyjęcie kilku dawek leku, oczywiście w odpowiednich odstępach czasowych, co ustali seksuolog,
- leki nie działają „od ręki”, należy je przyjmować na około 1–2 godzin przed planowaną aktywnością seksualną,
- czas działania jest różny, najdłuższy w przypadku tadalafilu,
- skuteczność leków jest duża,
- w razie braku skuteczności należy określić jej przyczynę, którą może być:
- przyjmowanie leków z posiłkami, alkoholem, równoczesne palenie papierosów lub z zachowaniem zbyt małego odstępu czasowego,
- zbyt mała dawka leku,
- brak adekwatnej stymulacji seksualnej,
- inne: poważne uszkodzenia neurologiczne, uszkodzenia penisa, poważne uszkodzenia naczyń, niestabilna poważna cukrzyca.
Brakuje dowodów naukowych na skuteczność licznych preparatów obecnych w aptekach bez recepty, reklamowanych jako preparaty na potencję!
Opracował dr n. med. Bartosz Grabski na podstawie:
- Balon R, Taylor Segraves R. Clinical Manual of Sexual Disorders, 2009
- Lew-Starowicz Z. Zaburzenia seksualne w praktyce ogólnolekarskiej, 2004
- Lew-Starowicz Z. Podstawy seksuologii, 2010
