Wytrysk przedwczesny jest względnie powszechną dolegliwością mężczyzn, a problem ten negatywnie wpływa nie tylko na życie seksualne, ale wtórnie również na inne obszary funkcjonowania.
Wytrysk przedwczesny definiuje się jako niezdolność do opóźnienia wytrysku, wystarczającego do uzyskania zadowolenia z gry miłosnej, co przejawiają się wytryskiem występującym przed lub natychmiast po rozpoczęciu stosunku lub wytryskiem w sytuacji wzwodu, który jest nie wystarczający do umożliwienia stosunku (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10).
Definicja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego DSM-IV-TR opisuje ten problem jako: uporczywą lub nawracającą ejakulację przy minimalnej stymulacji seksualnej przed, w trakcie, lub wkrótce po penetracji i wcześniej, niż życzy sobie tego dana osoba.
Duże kontrowersje budzi czas trwania penetracji waginalnej (dla analnej i oralnej w ogóle nie ustalono takiego kryterium), jednak obecnie jako czas graniczny, tj. minimalny czas trwania penetracji przyjęto 1 minutę. Pewne znaczenie może mieć też ustalanie liczby ruchów frykcyjnych skutkujących pojawieniem się wytrysku.
Podział
Wyróżnia się wytrysk przedwczesny występujący w ciągu całego życia danego mężczyzny, od początku inicjacji seksualnej, który można określić jako permanentny (lifetime premature ejaculation). Z kolei typ nabyty (aquired premature ejaculation) omawianego zaburzenia charakteryzuje znaczące skrócenie czasu do wystąpienia ejakulacji w stosunku do wcześniejszego funkcjonowania seksualnego mężczyzny.
Niektórzy autorzy zwracają uwagę na istnienie dwóch kolejnych grup wytrysku przedwczesnego: naturalnie zmienny wytrysk przedwczesny, w którym problem występuje okazjonalnie, będąc naturalną manifestacją wahania się czasu wystąpienia wytrysku u danej osoby, na który mogą wpływać także okoliczności zewnętrzne oraz wytrysk przedwczesny rzekomy, w którym czas do wystąpienia wytrysku jest całkowicie normalny, jednak mężczyźni subiektywnie przeżywają go jako zbyt krótki.
Wytrysk przedwczesny – przyczyny
Duże znaczenie etiologiczne mają czynniki psychogenne, szczególnie w typach: naturalnie zmiennym i rzekomym, są to: stres, zaburzenia relacji partnerskich, dłuższa przerwa we współżyciu, brak stałej partnerki i nieregularne współżycie płciowe, lęk przed ciążą, niewłaściwa lub nieatrakcyjna partnerka lub partner, albo odwrotnie – bardzo atrakcyjna budząca lęk przed niesprawdzeniem się, praktykowanie tzw. stosunku przerywanego, zaburzenia nerwicowe (lękowe), zaburzenia nastroju (depresja).
Predyspozycje neurobiologiczne (typ aktywności substancji przekaźnikowych w komórkach mózgu, głównie związanych z układem serotoninowym) dotyczą przede wszystkim typu wytrysku przedwczesnego występującego przez całe życie, od rozpoczęcia współżycia i we wszystkich interakcjach seksualnych i okolicznościach
Wśród czynników somatycznych lub innych zaburzeń seksualnych wymienia się zaburzenia erekcji, zapalenia lub przerost prostaty, niedoczynność tarczycy, zaburzenia czynności nerwów w przebiegu cukrzycy, udar mózg – przyczyny te dotyczą wtórnego wytrysku przedwczesnego
Częstość występowania wytrysku przedwczesnego
Wytrysk przedwczesny należy do najczęściej rozpoznawanych zaburzeń funkcji seksualnych – dotyczy 20-30% populacji mężczyzn. Zdecydowaną większość stanowią przy tym osoby z naturalnie zmiennym wytryskiem przedwczesnym (przyczyny psychogenne u osób mających predyspozycję do szybkiej ejakulacji) lub z wytryskiem przedwczesnym rzekomym, tj. osoby zdrowe, które nie są zadowolone ze swojego funkcjonowania seksualnego, czy to w wyniku błędnej wiedzy na temat fizjologii seksualnej, czy też w konsekwencji nierealistycznych oczekiwań. Wytrysk przedwczesny jako zaburzenie dotyczące całego życia i wytrysk przedwczesny wtórny (do chorób somatycznych lub zaburzeń psychicznych) występuje najprawdopodobniej jedynie u 5-10% mężczyzn.
Rozpoznanie i leczenie wytrysku przedwczesnego
Lekarz seksuolog rozpoznaje omawiany problem na podstawie dokładnie zebranego wywiadu lekarskiego, bardzo często także od partnerki (partnera) danego pacjenta. W niektórych przypadkach konieczne może być przeprowadzenie odpowiednich badań służących znalezieniu lub eliminacji potencjalnych przyczyn – badania biochemiczne i hormonalne, badanie neurologiczne, ogólne, urologiczne.
W leczeniu stosuje się leki z grupy leków przeciwdepresyjnych o mechanizmach serotoninowych (inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny – SSRI), które mają zdolność opóźniania wytrysku: paroksetynę, sertralinę, fluoksetynę lub klomipraminę, która jest trójpierścieniowym lekiem przeciwdepresyjnym, działającym głównie przez układ serotoninowy. W Europie wprowadzono nowy lek z grupy SSRI – dapoksetynę, która nie jest dostępna w Polsce.
W użyciu znajdują się też środki znieczulające miejscowo w postaci kremów.
Wśród metod niefarmakologicznych zastosowanie znajdują: różne metody treningowe oparte o metodę treningu masturbacyjnego, metody edukacyjne i instruktażowe, czasami psychoterapia indywidualna i terapia pary.
Wyniki leczenia, szczególnie w wytrysku przedwczesnym rzekomym i naturalnie zmiennym, są bardzo dobre.
Opracował dr n med. Bartosz Grabski na podstawie:
- Balon R, Taylor Segraves R. Clinical Manual of Sexual Disorders, 2009
- Lew-Starowicz Z. Zaburzenia seksualne w praktyce ogólnolekarskiej, 2004
- Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10, 1998
- Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders DSM-IV-TR, 2000
