Omówienie wyników badań naukowych
Wszyscy doświadczamy stresu w odpowiedzi na różnorodne bodźce fizyczne (np. hałas), zawodowe (np. mobbing) czy emocjonalne (np. kryzys małżeński). Jeśli ich natężenie jest umiarkowane, zachowujemy poczucie dobrostanu. Jeśli jednak przekraczają granice normy i działają w sposób ciągły, stają się poważnymi stresorami. Długotrwałe narażenie na istotny stres może skutkować występowaniem objawów somatycznych i psychicznych, jak np. zaburzenia lękowe czy depresyjne.
Jedną z kluczowych ról w skutecznym radzeniu sobie ze stresem odgrywa znajomość metod relaksacyjnych. Ich praktyczna strona opiera się na założeniu, że technik relaksacyjnych można się nauczyć (tak jak jazdy na rowerze lub języka hiszpańskiego), by samodzielnie wyzwalać stan spokoju i rozluźnienia ciała oraz umysłu. Skuteczność relaksacji potwierdzono w szeregu poważnych badań naukowych. Dowiedziono jej zbawiennych rezultatów w przypadku osób zmagających się z nadciśnieniem tętniczym, bólami głowy, bezsennością czy zaburzeniami lękowymi. Relaksacja sprawdziła się także jako pomoc dla osób zmagających się z problemami psychospołecznymi związanymi z chorobą nowotworową, redukując poziom depresyjności oraz napięcia osób chorujących. Co ciekawe, badania wskazują że rezultaty stosowania technik relaksacyjnych występują krótkoterminowo, ale także długo utrzymują się w czasie.
Korzyści relaksacji
Można więc nadal zmagać się z codziennością realizując w napięciu kolejne wyzwania lub rozwiązując stresujący kryzys osobisty. Życie potoczy się dalej niezależnie od tego. Z drugiej strony rozwinięcie umiejętności relaksowania się może przynieść więcej korzyści niż mogłoby się wydawać. Poniżej lista 10 prawdopodobnie najpoważniejszych:
-
Umiejętność relaksowania się chroni serce
Stres należy do głównych czynników ryzyka chorób sercowo naczyniowych, niektóre badania przyznają mu równie istotny udział w tym zakresie co nadciśnieniu, brakowi aktywności fizycznej czy nieprawidłowej diecie. Naukowcy są jednogłośni w kwestii dobroczynnej roli umiejętności relaksowania się dla prawidłowego funkcjonowania serca.
-
Umiejętność relaksowania się obniża ryzyko przeziębienia
Chroniczny stres trwający od 1 do 6 miesięcy podwaja ryzyko przeziębienia (badania z Uniwersytetu Carnegie Mellon). Przyczyna tego zjawiska może być związana z obserwacją, że stres obniża zdolność organizmu do zwalczania stanu zapalnego, czyniąc komórki układu odpornościowego mniej wrażliwymi na hormony „wyłączające” stan zapalny.
-
Umiejętność relaksowania się poprawia pamięć
Liczne badania wskazują że stres podnosi ilość pewnych protein w mózgu wiązanych z chorobą Alzheimera, prawdopodobnie przyśpieszając jej rozwój. Inne badania wskazują, że u myszy narażonych na chroniczny stres, osłabia on funkcjonowanie kory przedczołowej, obniżając wydolność powiązanych z nią procesów poznawczych. Szereg badań dowodzi także, że ludzie uczą się efektywniej gdy są w stanie odprężenia.
-
Umiejętność relaksowania się obniża ryzyko udaru
Badanie z Uniwersytetu Cambridge wskazało, że osoby najlepiej radzące sobie ze stresującymi wydarzeniami w cieszą się o 24% niższym ryzykiem udaru. Częściowo może to wiązać się z obserwacją, że osoby dobrze radzące sobie ze stresem są też ogólnie zdrowsze (rzadziej palą papierosy, częściej są aktywne fizyczne itp.)
-
Umiejętność relaksowania się redukuje ryzyko depresji
Szereg badań wskazuje, że przewlekły stres może zabijać komórki nerwowe, a nawet zapobiegać tworzeniu się nowych komórek w strukturze mózgu zwanej hipokampem – odpowiedzialnej m.in. za zdrowe reagowanie na stres. Przedłużone narażenie na hormon stresu (kortyzol) może obniżać poziomy neuroprzekaźników serotoniny i dopaminy, związanych z objawami depresji. Dodatkowo stres może wzmagać zaburzenia nastroju u ludzi zmagających się z depresją lub choroba dwubiegunową.
-
Umiejętność relaksowania się pomaga podejmować lepsze decyzje
To że pod wpływem stresu często nie myślimy jasno nie budzi wątpliwości. Badania z 2012 roku pokazały jednak coś istotniejszego: pod wpływem stresu istotnie inaczej oceniamy ryzyko i możliwe korzyści w danej sytuacji, co znacząco zaciemnia jej rzetelną ocenę.
-
Umiejętność relaksowania się sprzyja utrzymaniu prawidłowej sylwetki
Ewolucja wyposażyła nas w apetyt na produkty bogate w cukry i tłuszcze. Pod wpływem stresu istotnie trudniej im się oprzeć. Dodatkowo kortyzol wzmaga apetyt, a nawet bardziej skłania do sięgania po niezdrowe dania typu fast food. A zatem umiejętność relaksowania się pomaga w redukowaniu masy ciała i w opanowywaniu nadwagi/otyłości.
-
Umiejętność relaksowania się łagodzi objawy trądziku
Naukowcy nie są pewni dlaczego, jednak stres wzmaga produkcję sebum, co może skutkować zatykaniem porów i nasilaniem objawów trądziku. Inne problemy skórne jak np. łuszczyca, także wzmagają się w obliczu stresu. W kilku badaniach dowiedziono, że u osób regularnie medytujących, zaobserwowano redukcję objawów łuszczycy w porównaniu do grupy kontrolnej.
-
Umiejętność relaksowania się sprawia że jesteś „w nastroju” (np. na seks)
Jednym z poważnych powodów ograniczającym miłosne pragnienia kobiet jest stres, ale także mężczyźni nie są w tym zakresie odporni na działanie nadmiernego stresu. Badacze z Instytutu Kinseya dowiedli, że nadmierny/chroniczny stres osłabia libido u ok. 30% mężczyzn.
-
Umiejętność relaksowania się może spowalniać rozwój raka piersi
Choć badania nad związkiem pomiędzy stres i rozwojem nowotworów są często niespójne, istnieją dowody na związek pomiędzy stresem i złośliwością raka piersi. Odprężanie się może nie tylko spowalniać postępy choroby, ale także wzmacniać zdolność organizmu do regeneracji.
Opracował dr n. med. Grzegorz Mączka w oparciu o:
- „10 health benefits of relaxation”, Sarah Klein, Huffington Post 2012,
- “A randomised comparative trial of yoga and relaxation to reduce stress and anxiety”, Caroline Smith, Heather Hancock, Jane Blake-Mortimer, Kerena Eckert, Complementary Therapies in Medicine 2007
