Problemy ze snem u kobiet w ciąży są częstsze niż w populacji ogólnej. Niejednokrotnie utrudniają one funkcjonowanie i mogą być przyczyną gorszego samopoczucia w ciągu dnia.
Przyczyny bezsenności u kobiet w ciąży
W I trymestrze mogą one być spowodowane nudnościami, bólami pleców oraz prowadzącą do wybudzeń potrzebą częstego oddawania moczu. W II trymestrze zaburzenia mogą być wywoływane ruchami płodu i zgagą. W trakcie III trymestru ciąży bezsenność może być wywołana koniecznością częstego oddawania moczu, bólami pleców, skurczami mięśni. Mogą wówczas występować również nieprzyjemne sny, które bywają przyczyną wybudzeń i pogorszenia jakości snu.
Nierzadko obserwuje się zespół niespokojnych nóg (ok. 10–25% kobiet w ciąży), który niejednokrotnie związany jest z obecnością anemii. Inne dolegliwości to chrapanie i zaburzenia oddychania w czasie snu, co w szczególności dotyczy kobiet otyłych.
Opisane objawy wpływają niekorzystnie na wydajność snu, a tym samym na jakość funkcjonowania w ciągu dnia.
Jak temu zaradzić?
W przypadku wystąpienia zaburzeń snu/bezsenności u kobiet w ciąży należy w pierwszej kolejności zadbać o odpowiednią higienę snu oraz tryb życia, w tym dietę. Należy ograniczać spożycie kawy i innych substancji psychostymulujących. Wskazane może być zmniejszenie podaży płynów (zwłaszcza wieczorem) i postępowanie mające na celu poprawę komfortu w łóżku (np. odpowiednie podparcie poduszkami).
Przydatnym postępowaniem jest wdrożenie behawioralnych metod poprawy jakości snu, a w razie dostępności – terapii poznawczo-behawioralnej i technik relaksacyjnych.
Rozpoznanie zespołu niespokojnych nóg może być wskazaniem do suplementacji żelaza i kwasu foliowego.
U kobiet w ciąży doświadczających zaburzeń snu/bezsenności zaleca się też wykonywanie późnym popołudniem lekkich lub umiarkowanych ćwiczeń fizycznych i rozciągających (stretching).
Brak poprawy po wdrożeniu powyższych zaleceń jest wskazaniem do omówienia ze specjalistą zasadności wdrożenia farmakoterapii, co wymaga rozważenia potencjalnego ryzyka (zarówno dla matki jak i dla dziecka) i korzyści związanych z takim postępowaniem. Wiele leków nasennych ma niekorzystny wpływ na rozwój płodu, a ich stosowanie u kobiet w ciąży jest przeciwwskazane, stąd stosowanie farmakoterapii bez konsultacji z lekarzem jest ryzykowne.
Opracował lek. med. Paweł Brudkiewicz
