Przebieg choroby Alzheimera można podzielić na trzy etapy, które następują kolejno po sobie. Nie ma możliwości przewidzenia szybkości postępu choroby u konkretnej osoby. U każdego chorego szybkość postępu zaburzeń jest inny. Przeciętna długość życia osób z tą chorobą to około 10 lat. Czas trwania choroby wydaje się być nieco dłuższy u kobiet niż u mężczyzn. Wymienione trzy etapy to otępienie (demencja) łagodne, średnio zaawansowane i bardzo zaawansowane.
Otępienie łagodne
Objawy choroby w tym stadium wynikają z zaburzeń zapamiętywania nowych informacji oraz zaburzeń koncentracji uwagi. Zaburzenia pamięci dotyczą głównie pamięci dotyczącej aktualnie wykonywanych czynności. Osoba chora nie pamięta, gdzie odłożyła klucze lub okulary i wciąż zadaje te same pytania, nie pamiętając, że przed chwilą uzyskała na nie odpowiedź. Na tym etapie obserwuje się niekiedy zaburzenia nastroju i zaburzenia osobowości. U niektórzy chorych rozwija się pełnoobjawowa depresja, u innych występują jedynie niektóre jej symptomy. Zaburzenia osobowości objawiają się wycofaniem z życia towarzyskiego, ograniczeniem kontaktów międzyludzkich lub zachowaniami nietaktownymi, nieadekwatną wesołkowatością lub drażliwością. Na tym etapie osoba cierpiąca na chorobę Alzheimera jest jeszcze samodzielna w większości codziennych aktywności życiowych i wymaga tylko okresowej pomocy innych osób (rodziny lub opiekuna).
Otępienie średnio zaawansowane
Na tym etapie oprócz narastających problemów z pamięcią występują także zaburzenia innych funkcji poznawczych, np. orientacji lub mowy. Mogą także wystąpić zaburzenia zachowania i objawy psychotyczne. Pacjenci gubią się początkowo w miejscach dla nich obcych, a w miarę postępu choroby gubią się także w miejscach, które są im dobrze znajome. Mają trudność z trafieniem do własnego domu, mylą piętra lub klatki schodowe i wchodzą do mieszkania sąsiadów. Postępujące zaburzenia pamięci i orientacji prowadzą do trudności z rozpoznawaniem twarzy członków rodziny. Mowa staje się zubożała w słowa, osoby te mylą słowa lub mają trudność ze znalezieniem właściwego słowa w zdaniu. Zaburzenia zachowania występujące często w tym stadium choroby to zachowania agresywne, drażliwość, apatia, zaburzenia rytmu snu i czuwania (np. bezsenność w nocy, drzemki w dzień). Nierzadko obserwuje się objawy psychotyczne, takie jak omamy (halucynacje) polegające na tym, że chorzy są przekonani, iż widzą lub słyszą osoby, których naprawdę nie ma w ich otoczeniu. Innym objawem są urojenia, najczęściej o treści prześladowczej lub niewierności małżeńskiej. W tym stadium choroby chory wymaga stałej opieki drugiej osoby.
Otępienie bardzo zaawansowane
Choroba ostatecznie uniemożliwia wykonywanie wszystkich czynności codziennych, takich jak ubieranie się, przygotowywanie posiłków, posługiwanie się sztućcami przy jedzeniu, komunikowanie się z innymi osobami i inne. Zaburzenia orientacji powodują, że pacjent nie odróżnia otaczających go osób, nie rozróżnia pór dnia i nocy. Na tym etapie choroby pojawiają się także zaburzenia ruchowe, takie jak pochylenie sylwetki do przodu i trudności z chodzeniem, powodujące niekiedy upadki. Zaburzenia chodu doprowadzają ostatecznie do tego, że chory nie wstaje z łóżka i spędza w nim całą dobę. Pojawiają się problemy z utrzymaniem moczu i stolca oraz zaburzenia połykania prowadzące do wyniszczenia organizmu (z powodu niewystarczającej ilości przyjmowanych pokarmów).
Opracował lek. med. Krzysztof Banaszkiewicz
