Co to jest hipochondria
Hipochondria dawniej określana jako nerwica (jedna z nerwic), według współczesnej nomenklatury fachowej należy do grupy zaburzeń lękowych. Charakteryzuje się występowaniem nadmiernego, lękowego zaabsorbowania możliwością zachorowania lub zapadnięcia na poważną chorobę, w oparciu o mylną interpretację doznań cielesnych.
Osoba z hipochondrią jest przekonana, że jej „choroba” nie została jeszcze wykryta i trudno jej to wyperswadować. Może obawiać się jednej konkretnej diagnozy, lub też wraz z upływem czasu lękać się różnych innych chorób. Przekonanie o byciu chorym utrzymuje się uporczywie mimo prawidłowych wyników badań, łagodnego przebiegu dolegliwości a nawet pomimo zapewnień lekarzy. Hipochondrii często towarzyszy depresja lub objawy lękowe. Wspomniane zaabsorbowanie stanem zdrowia powoduje znaczny dyskomfort oraz pogorszenie codziennego funkcjonowania i utrzymuje się w okresie minimum 6 miesięcy.
W języku greckim słowo hupochondros oznacza podbrzusze, co odnosi się do często zgłaszany skarg w tym obszarze ciała u pacjentów z hipochondrią. Skargi mogą jednak wiązać się z dowolnym obszarem ciała. Hipochondria dotyka 4–6 % populacji, w równym stopniu kobiet i mężczyzn. Może wystąpić w dowolnym wieku, jednak najczęściej występuje u osób pomiędzy 20 a 30 rokiem życia. Co ciekawe hipochondria występuje u około 3% studentów medycyny, wówczas jednak ma zwykle przejściowy charakter.
Hipochondria ma zwykle falujący przebieg, z epizodami objawów trwającymi miesiącami lub latami i okresami bezobjawowymi o podobnej długości. Często można zaobserwować ewidentne powiązanie zaostrzenia objawów z trudnymi wydarzeniami życiowymi. W wyniku leczenia około połowa chorych uzyskuje znaczną poprawę objawową.
Przyczyny hipochondrii
Przyczyny hipochondrii leżą głównie w psychice danej osoby. Kilka koncepcji dostarcza propozycji ich wyjaśnienia, m.in:
- koncepcja poznawcza: zakłada błędną interpretację neutralnych doznań somatycznych. Przyjmuje że osoba z hipochondrią w związku z obniżonym progiem odporności oraz niską tolerancją dyskomfortu fizycznego, subiektywnie mocniej doświadcza objawów somatycznych. Przykładowo, to co dla większości osób można określić jako ucisk w podbrzuszu, osoba z hipochondrią może doświadczać jako ból w tej okolicy ciała. Dodatkowo doznania te może nasilać sama koncentracja na nich,
- koncepcja uczenia się społecznego: proponuje rozumienie osoby z hipochondrią jako pragnącej przyjąć „rolę chorego” wobec trudności, które subiektywnie jawią się jej jako nie do pokonania. Rola chorego umożliwia nieświadomą „ucieczkę” pozwalającą na uniknięcie przykrych zobowiązań, przełożenie na później niechcianych wyzwań lub wymówkę z codziennych obowiązków.
Leczenie hipochondrii
Zasadniczą formą leczenia dla osób z hipochondrią jest psychoterapia. Dobrze sprawdza się tutaj terapia grupowa poprzez zapewnienie wsparcia społecznego, interakcji z innymi oraz redukcji lęku. Pomocne mogą być także terapia psychodynamiczna, poznawczo behawioralna (CBT) i inne formy terapii indywidualnej zorientowane na wgląd. Farmakoterapia redukuje objawy hipochondrii jedynie gdy zaburzenie to wiąże się z występowaniem objawów lękowych lub depresji i nie jest leczeniem pierwszego wyboru.
W obliczu nieustającego lęku o swoje zdrowie, po wykonaniu szeregu badań wykluczających chorobę, warto się zdecydować na konsultację u psychologa, w celu poszukania głębszych, psychicznych źródeł swojego cierpienia
Opracował: mgr Grzegorz Mączka na podstawie: Kaplan & Sadock’s Synopsis of Psychiatry: Behavioral Sciences/Clinical Psychiatry, 10th Edition 2007 Lippincott Williams & Wilkins
