Szacuje się że 30-60% pacjentów, u których rozpoznano epizod depresji, cierpi z powodu dolegliwości bólowych o różnym nasileniu i charakterze.
Ból w depresji
Część z tych dolegliwości stanowi element obrazu depresji, pozostałe natomiast wskazują na obecność współwystępującego innego zaburzenia psychicznego (np. nerwicowego), choroby somatycznej albo też zespołu bólowego, takiego jak np.: fibromialgia, bóle neuropatyczne, napięciowe lub migrenowe bóle głowy, chroniczny ból okolicy krzyżowej lub miednicy, bóle pleców, zespół piekących ust itp. Bez względu na etiologię ból jest czynnikiem, który w sposób jednoznacznie negatywny wpływa na efekty leczenia depresji. Na przykład ból o dużym nasileniu wydłuża czas potrzebny do osiągnięcia remisji objawów depresyjnych oraz może być czynnikiem ryzyka zachowań samobójczych. Ponadto, im większe jest nasilenie dolegliwości bólowych w trakcie epizodu depresji, tym mniejsza jest szansa na uzyskanie odpowiedzi na leki przeciwdepresyjne oraz poprawę funkcjonowania pacjenta. Poza tym utrzymywanie się bólu po uzyskaniu remisji depresji, jest czynnikiem zwiększającym ryzyko kolejnych nawrotów zaburzeń afektywnych.
Leczenie depresji ze współwystępującym bólem
Zajmować się tym powinien psychiatra, często we współpracy z innymi specjalistami, zajmującymi się terapią choroby powodującej ból lub leczeniem samego bólu. Bardzo istotne znaczenie ma właściwy wybór leków przeciwdepresyjnych – w pierwszej kolejności bierze się tu pod uwagę te leki, które mają dodatkowe działanie przeciwbólowe udowodnione w różnych zespołach bólowych niezależnych do depresji oraz w depresji z bólem. Według dotychczasowych badań większą skutecznością w tych przypadkach cechują się leki przeciwdepresyjne o podwójnym mechanizmie działania (leki trójpierścieniowe, wenlafaksyna, duloksetyna, mirtazapina i inne). Ich dobór jest zależny od preferencji pacjenta, jego ogólnego stanu zdrowia, innych leków które przyjmuje oraz od rodzaju i nasilenia zespołu bólowego.
Opracował dr hab. med. Marcin Siwek, na podstawie: Marcin Siwek „Leki przeciwdepresyjne w terapii bólu” (w: „Ból i depresja” – książka pod redakcją Dominiki Dudek, wydawnictwo Termedia, Poznań 2011)
