Badania opublikowane w magazynie Nature Human Behaviour stwierdzają, że to, jakie mamy oczekiwania względem bólu, wpływa na faktyczne jego odczuwanie.
Co ciekawe, nawet jeśli fałszywe oczekiwania nie zostaną potwierdzone empirycznie, nasze odczuwanie bólu pozostanie zgodne z naszymi oczekiwaniami.
Samospełniająca się przepowiednia
Według badań przeprowadzonych pod kierownictwem Tora Wagera, profesora psychologii i neurobiologii na Uniwersytecie w Kolorado, im większego bólu się spodziewamy, tym mocniej nasz mózg reaguje na bodźce bólowe.
Najnowsze badanie jest pierwszym, które potwierdza model związku oczekiwań względem bólu i jego faktycznego odczuwania oraz wyjaśnia neurologiczne mechanizmy, które są za to odpowiedzialne.
W bólu fakty się nie liczą
Najciekawszym elementem badań było wykazanie, że indywidualne przekonania na temat bólu i jego odczuwanie nie zmienia się, mimo udowodnienia danej osobie, że konkretna czynność czy zabieg nie są nadmiernie bolesne.
Jak przebiegały badania?
W badaniu wzięły udział 34 osoby. Na początek nauczono je łączyć konkretny symbol z niewielkim doświadczaniem uczucia ciepła i drugi symbol, z uczuciem parzącego gorąca. Następnie badani zostali umieszczeni w urządzeniu służącym do funkcjonalnego obrazowania metodą rezonansu magnetycznego, które mierzy ciśnienie krwi i aktywność mózgu. Po 60 minutach, badanym pokazano ponownie symbole i poproszono o ocenienie na skali bólu, jakiego spodziewają się doświadczyć po kontakcie z symbolem. Następnie ich przedramię lub nogę poddano działaniu różnych wysokich, ale nie parzących temperatur – najwyższa z nich obiektywnie nie mogła generować uczucia gorszego od przyłożenia filiżanki z ciepłą kawą. Wtedy ponownie poproszono badanych o ocenienie na skali bólu, jakiego doświadczyli.
Jak się okazało, poziom doświadczonego ciepła nie był zgodny z faktycznym, którym zostali potraktowani badani. Za to był zgodny z ich oczekiwaniami, wywołanymi symbolami.
Co więcej, większość badanych wykazała brak umiejętności uczenia się na podstawie swoich doświadczeń. W przypadku większości uczestników wystąpił tzw. efekt potwierdzenia, w którym osoba przejawia tendencję do selektywnego wybierania informacji pod kątem tego, czy zgadzają się one z jej wierzeniami lub przekonaniami. Jeśli badani spodziewali się doświadczyć wysokiej temperatury, a traktowano ich znacznie niższą, gdy ponawiano cały proces – nadal odczuwali doświadczony ból jako silny.
Wnioski z badania
Wyniki badań sugerują, że indywidualne przekonania mają znaczący wpływ na tempo regeneracji i powrotu do zdrowia. Wyjaśniają, dlaczego niektóre osoby doświadczają przewlekłego bólu mimo fizycznego zagojenia się ran lub nie odczuwają znaczącej poprawy w tym zakresie w trakcie leczenia.
Powyższe badania wskazują także, że warto być świadomym sposobu, w jaki funkcjonuje nasz mózg. Może to znacząco ułatwić nie tylko powrót do zdrowia, ale także poddawanie się np. niewielkim zabiegom medycznym.
Opracowała: Katarzyna Olechniewicz
Na podstawie: Medical Science News
