Jako lek ziołowy, żeń-szeń jest unikatem pod względem korzyści zdrowotnych, płynących z jego zażywania. Obecnie za najskuteczniejszy uważa się amerykański żeń-szeń.
Czym jest żeń-szeń?
To jedno z najpopularniejszych ziół na świecie, uważane za naturalne lekarstwo niemal na wszystkie schorzenia. Na przestrzeni lat zostało bardzo dokładnie przebadane przez naukowców. W rzeczywistości botaniczna nazwa tego zioła to „Panax-ginseng”. Panax znaczy panaceum – lek na wszystko. Słowo ginseng oznacza korzeń-człowiek, więc w wolnym tłumaczeniu jego nazwa oznacza korzeń – lek na wszystko dla człowieka, lub korzeń życia [1].
Korzyści z zażywania żeń-szenia są znane od wieków – w Azji stosowany jest od 5 tysięcy lat. Jest jednym z najważniejszych ziół stosowanych w chińskiej medycynie. Mimo, iż powszechnie uważany jest za zioło chińskiego pochodzenia, bardzo popularna jest także jego amerykańska odmiana. I paradoksalnie to właśnie tą odmianę stosują obecnie Chińczycy. Na świecie występuje pod ponad 50-cioma nazwami, a jego chińska odmiana czasem nazywana jest „prawdziwym” żeń-szeniem, dla odróżnienia go od innych odmian.
Jest stosowany jako napój, który ma unikalną zdolność jednocześnie stymulowania i uspokajania systemu nerwowego. Uważa się także, że niesie długie życie, siłę oraz mądrość tym, którzy go zażywają [2].
99% wszystkich jego światowych dostaw pochodzi z czterech krajów: Chin, Korei Południowej, Stanów Zjednoczonych i Kanady. W Korei Południowej około tysiąc naukowców poświęciło swoje badania korzyściom płynącym z żeń-szenia, a co roku publikowanych jest około 100 prac naukowych na jego temat [3].
Największe uprawy żeń-szenia znajdują się w amerykańskim stanie Wisconsin i to właśnie ta odmiana jest obecnie najpopularniejsza i uważana za najskuteczniejszą na świecie. Powodem jest ostry klimat, który powoduje większe stężenia aktywnych składników żeń-szenia. Chińczycy wolą tą odmianę, ponieważ jej uprawy spełniają rygorystyczne normy i w przeciwieństwie od odmiany azjatyckiej, jest ona wolna od pestycydów i innych zanieczyszczeń [4].
Autor: zcool.com.cn
Oto 11 najbardziej znanych korzyści zdrowotnych, wynikających z zażywania żeń-szenia:
- Żeń-szeń łagodzi stres
Korzeń żeń-szenia jest adaptogenem. Adaptogeny to leki ziołowe, które czynią nasz organizm bardziej odpornym na stres psychiczny, fizyczny i środowiskowy, a więc pomagają nam znosić presję, jaką odczuwamy każdego dnia. Działają wielokierunkowo – zmniejszają poziom kortyzolu – hormonu stresu, jednocześnie wzmacniając funkcje nadnerczy [5]. Normalizują funkcje życiowe i pozwalają gromadzić energię na walkę ze specyficznymi problemami, ale nie powodują nadmiernego pobudzenia, co odróżnia je chociażby od kawy [6]. Żeń-szeń może także ochronić żołądek przed wystąpieniem wrzodów, spowodowanych stresem [7].
- Żeń-szeń poprawia nastrój i samopoczucie
Żeń-szeń podobnie jak zielona herbata wprowadza nas w stan relaksu/wyciszenia, przy jednoczesnym zachowaniu czujności. Ponadto poprawia ogólne samopoczucie i ma pozytywny wpływ na sen, życie seksualne i ogólną satysfakcję z życia [8]. Jest to przydatne w leczeniu zarówno stanów lękowych, jak i depresji [9].
Żeń-szeń jest jednym ze składników tradycyjnej chińskiej ziołowej formuły Kai Xin San. Ta kombinacja ziół reguluje poziom serotoniny, dopaminy i noradrenaliny i została uznana za naturalny odpowiednik Prozacu w leczeniu depresji [10], [11].
- Żeń-szeń dodaje energii, wytrzymałości i siły
Przypływ energii jest jedną z najbardziej znanych korzyści żeń-szenia. Był on wykorzystywany do zwiększenia siły i wytrzymałości od tysięcy lat. Jest doskonały dla zdrowych ludzi, którzy chcieliby zwiększyć swoja sprawność fizyczną, a także tych, którzy borykają się z przewlekłym zmęczeniem. Pobudzenie następuje w sposób bardziej łagodny niż po wypiciu kawy, żeń-szeń nie wywołuje zdenerwowania i nie przyspiesza akcji serca.
Ponadto jak wykazały badania, żeń-szeń działa także jako środek obniżający zmęczenie i pobudzający energię osób chorujących na raka [12]. Jest jednym z najbardziej przydatnych preparatów ziołowych dla osób z syndromem chronicznego zmęczenia (CFS) – ponad połowa osób z tym syndromem, które wzięły udział w badaniu i zażywały żeń-szeń zgłosiła znaczny przypływ energii [13].
- Żeń-szeń odmładza
Chińczycy wierzą, że żeń-szeń sprzyja długowieczności i mogą mieć trochę racji. Na przykład, przyjmowany doustnie poprawia wygląd skóry i pomaga zredukować zmarszczki. Kiedy jednocześnie stosuje się go doustnie i miejscowo jest skuteczny w leczeniu łysienia typu męskiego [14]. Poprawia krążenie, a do tego chroni główne narządy – serce, wątrobę i nerki przed starzeniem się i uszkodzeniem [15]. Zmniejsza także śmiertelność mężczyzn w średnim wieku [16].
- Żeń-szeń poprawia pamięć i sprawność umysłową
Dla mózgu jest niczym wzmacniacz. Poprawia sprawność umysłową i zdolność koncentracji. Jednocześnie jako antyutleniacz spełnia rolę ochraniacza dla naszego mózgu – przeciwdziała uszkodzeniu wrażliwych komórek mózgu przez wolne rodniki, a także zapobiega utracie pamięci i chroni przed spowodowanym wiekiem spadkiem formy psychicznej.
Codzienne zażywanie żeń-szenia przez 12 tygodni może poprawić sprawność umysłową osób z chorobą Alzheimera [17] oraz poprawić/przywrócić pamięć osobom po przebytym udarze mózgu [18]. Ponadto, żeń-szeń stosowany w połączeniu z ginko biloba wchodzi w synergię poprawiając pamięć krótkotrwałą i minimalizując objawy ADHD [19].
- Żeń-szeń to naturalna Viagra
Żeń-szeń ma długą historię wykorzystywania do poprawy libido i funkcji seksualnych u mężczyzn i kobiet. W tradycyjnej medycynie chińskiej jest uważany za afrodyzjak.
Szczególnie przydatny dla mężczyzn z zaburzeniami erekcji jest koreański czerwony żeń-szeń – pomaga w 60% przebadanych przypadków [20]. U kobiet natomiast minimalizuje niechciane objawy menopauzy, zwłaszcza niskie libido, depresję, lęk, bezsenność i zmęczenie [21].
- Żeń-szeń pomaga regulować poziom cukru we krwi u chorych na cukrzycę
Koreański czerwony żeń-szeń zwiększa wrażliwość na insulinę i może być przydatny zarówno dla chorych na cukrzycę typu 1 i typu 2 [22]. Jego stosowanie obniża poziom cukru we krwi u dorosłych z cukrzycą typu 2 – insulinoniezależną. Chroni trzustkę i normalizuje produkcję insuliny u diabetyków z cukrzycą typu 1, jednak przed wprowadzeniem go do diety diabetyka należy skonsultować się z lekarzem. Obniża poziom cukru także u osób zdrowych, dlatego pacjenci z hipoglikemią powinni równoważyć ten efekt zażywając go podczas posiłku.
- Żeń-szeń wzmacnia układ odpornościowy
Suplementacja żeń-szeniem zwiększa liczbę komórek odpornościowych we krwi. Zażywając go zmniejszamy prawdopodobieństwo zachorowania na grypę lub przeziębienie [23], jego przyjmowanie wzmacnia też skuteczność szczepionek [24]. Poprawa odporności przy jego zażywaniu występuje także u osób chorych na HIV i zespołem chronicznego zmęczenia [25]. Wydaje się także być naturalnym środkiem dla osób chorych na fibromialgię. Zmniejsza towarzyszące temu schorzeniu ból, bezsenność i niepokój [26].
- Żeń-szeń chroni przed rakiem
Ma właściwości przeciwnowotworowe i chroni przed niektórymi rodzajami nowotworów płuc, wątroby, trzustki, jajnika i żołądka. Zmniejsza także ryzyko wystąpienia nowotworów wywołanych paleniem u palaczy, którzy go zażywają [27]. Statystyki przeżycia u kobiet z rakiem piersi zażywających żeń-szeń są wyższe niż u tych, które go nie zażywają [28]. Według badań, stosowanie tego suplementu diety daje chorym na raka zastrzyk energii i pobudza ich apetyt.
- Żeń-szeń pomaga lepiej oddychać
Od lat stosowany jest przy schorzeniach płuc – poprawia ich funkcjonowanie, łagodzi objawy obturacyjnej choroby płuc, a także objawy astmy [29]. Zażywany jednocześnie z antybiotykiem podnosi jego skuteczność w leczeniu zapalenia oskrzeli [30].
- Żeń-szeń może pomóc w zerwaniu z nałogiem
Preparat ten może zmniejszyć niepokój i depresję, jakie występują przy odstawieniu substancji uzależniających wszelkiego rodzaju – od morfiny do nikotyny. A jeśli zdarzy nam się wypić za dużo – żeń-szeń jest sprawdzonym ziołowym lekarstwem na kaca [31].
Jak stosować żeń-szeń?
Obecnie rynek oferuje nam szeroki wachlarz możliwości. Możemy wybrać Żeń-szeń w postaci kapsułek, tabletek, proszków i ekstraktów płynnych. Istnieją herbaty z żeń-szeniem w torebkach i herbaty liściaste. Można też dostać suszone korzenie żeń-szenia w całości lub wcześniej pokrojone, które zwykle stosowane są do parzenia herbaty lub jako dodatek do potraw gotowanych, np. do zup. Jeśli nie przeszkadza nam smak, możemy przeżuwać suszone plasterki żeń-szenia. Jeśli stosujemy żeń-szeń jako suplement diety, dzienna dawka powinna się utrzymywać na poziomie 200-400mg. Wyższe dawki stosuje się w celu zapewnienia maksymalnych korzyści dla funkcji poznawczych mózgu [32].
Skutki uboczne zażywania żeń-szenia
Chociaż żeń- szeń jest całkowicie naturalny, nie oznacza to, ze jest bezpieczny dla każdego z nas. Najczęstszymi działaniami niepożądanymi – zwłaszcza jeśli zażywamy go w połączeniu z kofeiną – jest bezsenność i poddenerwowanie. Niekiedy mogą tez wystąpić bóle głowy, niepokój i niestrawność [33].
Że-szenia nie należy podawać dzieciom i nie powinien być stosowany przez kobiety w ciąży oraz karmiące piersią. Osoby z podwyższonym ciśnieniem krwi, chorobą afektywną dwubiegunową, chorobą autoimmunologiczną, czy po przebytym raku piersi powinny skonsultować się z lekarzem przed rozpoczęciem zażywania żeń-szenia.
Żeń-szenia nie należy przyjmować jednocześnie z lekami przeciwzakrzepowymi, lekami na cukrzycę, a także z lekami przeciwzapalnymi, w tym aspiryną i tylenolem.
Żeń-szeń syberyjski – bliski kuzyn
Poszukując żeń-szenia na rynku na pewno trafimy na żeń-szeń syberyjski. Chociaż należą do tej samej rodziny, jest to inna odmiana – można go więc potraktować jako kuzyna Panax Ginseng. Nie jest to prawdziwy żeń-szeń, ale także ma swój unikalny zestaw właściwości i zawiera wiele substancji czynnych. Korzyści płynące z jego stosowania są podobne do prawdziwego żeń-szenia. Jest popularny w Rosji – od 1950 roku był używany przez rosyjskich sportowców. Po wybuchu elektrowni w Czarnobylu Rosjanie stosowali go do zmniejszenia skutków napromieniowania [34]. Również jest adaptogenem i jest tradycyjnie stosowany w celu zapobiegania przeziębieniom i grypie, a także aby zapewnić przypływ energii, długowieczność i witalność.
Jednak w Stanach Zjednoczonych jego stosowanie jest nielegalne – nazwa żeń-szeń jest zastrzeżona jedynie dla gatunku Panax Ginseng [35].
Podsumowując: Żeń-szeń jest jednym z naturalnych „leków na wszystko”. Ma 5000-letnią historię stosowania przez ludzkość w celu poprawy sprawności psychicznej i fizycznej. Istnieją dwa główne gatunki żeń-szenia – azjatycki i amerykański. Istnieje także żeń-szeń syberyjski, i choć nie jest on prawdziwym żeń-szeniem, daje podobne korzyści. Dzięki sprawdzonym korzyściom dla funkcji poznawczych mózgu, surowym normom upraw, wysokiej zawartości związków aktywnych i niskiemu poziomowi zanieczyszczeń, obecnie żeń-szeń amerykański jest powszechnie uważany za najlepszy na świecie.
Opracowała: Anna Piwko-Łętek
Źródło: http://bebrainfit.com/ginseng-benefits/
Literatura:
[1] http://examine.com/supplements/Panax+ginseng/
[2] http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/asian-ginseng
[3] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3659626/
[4] http://www.ginsengboard.com/whywi.cfm
[5] http://www.womenshealthnetwork.com/adrenal-fatigue-and-stress/relieve-adrenal-fatigue-by-normalizing-high-cortisol.aspx
[6] http://www.drfranklipman.com/adaptogens-natures-miracle-anti-stress-and-fatigue-fighters/
[7] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15844833
[8] http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/asian-ginseng
[9] http://www.ginsengres.com/article/S1226-8453(14)00065-7/abstract
[10] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19429857
[11] http://www.hindawi.com/journals/ecam/2012/149256/
[12] http://www.medicalnewstoday.com/articles/262982.php
[13] http://journals.plos.org/plosone/article?id=10.1371/journal.pone.0061271
[14] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21538628
[15] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3659626/
[16] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19678784
[17] http://www.webmd.com/diet/supplement-guide-ginseng
[18] http://www.eurekalert.org/pub_releases/2003-02/aha-gmi020403.php
[19] http://umm.edu/health/medical/altmed/condition/attention-deficit-hyperactivity-disorder#ixzz3YTEvQvtI
[20] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2561113/
[21] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10659900
[22] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22034219
[23] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16945454
[24] www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8879982
[25] https://www.verywell.com/natural-treatments-for-chronic-fatigue-syndrome-88222
[26] http://universityhealthnews.com/daily/energy/panax-ginseng-benefits-reduced-fatigue-pain-anxiety-and-insomnia-in-fibromyalgia-patients/
[27] http://www.medicalnewstoday.com/articles/262982.php
[28] http://www.medicalnewstoday.com/releases/39728.php
[29] http://www.webmd.com/vitamins-supplements/ingredientmono-1000-ginseng,%20panax.aspx?activeingredientid=1000&activeingredientname=ginseng,%20panax
[30] http://www.aafp.org/afp/2003/1015/p1539.html
[31] http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24458173
[32] https://examine.com/supplements/panax-ginseng/
[33] http://umm.edu/health/medical-reference-guide/complementary-and-alternative-medicine-guide/herb/asian-ginseng
[34] http://www.herbwisdom.com/herb-ginseng-russian.html
[35] https://en.wikipedia.org/wiki/Ginseng
