W prestiżowym, międzynarodowym czasopiśmie naukowym Frontiers in Pharmacology, ukazał się właśnie artykuł „Harder, better, faster, stronger? Retrospective chart review of adverse events of interactions between adaptogens and antidepressant drugs” (“Lepiej, szybciej, mocniej? Retrospektywny przegląd niepożądanych interakcji między adaptogenami i lekami przeciwdepresyjnymi”), którego współautorami są m.in. lekarze psychiatrzy CDT: prof. Marcin Siwek i dr Adrian Chrobak.
Adaptogeny to nietoksyczne substancje pochodzenia roślinnego, które mają zwiększać (niespecyficznie) odporność na szerokie spektrum niekorzystnych czynników biologicznych, chemicznych i fizycznych, normalizować funkcje organizmu i wzmacniać organizm narażony na stres. Ponieważ adaptogeny są dostępne bez recepty, ich stosowanie staje się coraz bardziej popularne. Przybywa badań sugerujących, że adaptogeny mogą łagodzić zmęczenie, bezsenność, stany lękowe, zaburzenia pamięci i objawy depresyjne oraz zmniejszać poziom odczuwanego stresu. W związku z tym substancje te są coraz częściej stosowane przez pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne, którzy przyjmują je wraz z lekami, jako formę leczenia uzupełniającego lub mające na celu złagodzenie skutków ubocznych występujących podczas psychofarmakoterapii.
Chociaż adaptogeny są nietoksyczne i ogólnie dobrze tolerowane, nadal mogą powodować niekorzystne interakcje z lekami. Warto zauważyć, że preparaty roślinne składają się zwykle z licznych, odrębnych, farmakologicznie aktywnych substancji, które działają jako niezależne leki. Pacjenci leczeni z powodu zaburzeń psychicznych i tak są już narażeni na skutki uboczne związane ze stosowaniem politerapii, którą definiuje się jako stosowanie co najmniej dwóch leków jednocześnie. Na przykład w USA około jedna trzecia pacjentów jest leczona co najmniej trzema lekami psychotropowymi, a odsetek ten systematycznie wzrasta. Jednymi z najczęściej stosowanych farmaceutyków z tej grupy są leki przeciwdepresyjne. Oprócz zaburzeń depresyjnych leki te stosuje się w leczeniu zaburzeń lękowych, bezsenności, zaburzeń odżywiania lub schorzeniach charakteryzujących się chronicznym lub nawracającym bólem (np. neuropatie, fibromialgia, migrenowe lub napięciowe bóle głowy). Częstym zjawiskiem może być jednoczesne stosowanie adaptogenów i leków przeciwdepresyjnych. Pomimo dużej popularności adaptogenów i powszechnego stosowania leków przeciwdepresyjnych, niekorzystne interakcje pomiędzy tymi dwiema grupami substancji nie zostały szczegółowo zbadane. W związku z powyższym autorzy postawili sobie za cel systematyczną ocenę charakterystyki i częstości występowania zdarzeń niepożądanych związanych ze skojarzonym stosowaniem adaptogenów i leków przeciwdepresyjnych, w oparciu o retrospektywną analizę dokumentacji medycznej.
W analizowanej przez autorów bazie danych adaptogeny były odpowiedzialne za 9% zdarzeń niepożądanych związanych ze skojarzonym stosowaniem leków przeciwdepresyjnych i innych preparatów. Autorzy zidentyfikowali 30 doniesień, w których działania niepożądane wykazały związek przyczynowy ze stosowaniem leków przeciwdepresyjnych i adaptogenów, takich jak np: Withania somnifera, Eleutherococcus Senticosus; Schisandra chinensis; Tribulus terrestris; Coptis chinensis; Cimicifuga racemosa; Bacopa monnieri; Gynostemma pentaphyllum; Lepidium meyenii i Scutellaria baicalensis. Wynika z tego, że lekarze powinni monitorować działania niepożądane związane ze skojarzonym stosowaniem adaptogenów i leków przeciwdepresyjnych u pacjentów z zaburzeniami psychicznymi.
Analiza i artykuł były owocem kooperacji Katedry Psychiatrii UJ CM, Zakładu Farmakologii Klinicznej UJ CM oraz Pharmacotherapy Safety Team.
