W czasopiśmie Neurologia i Neurochirurgia Polska, w formie listu do redakcji, ukazał się artykuł pt. Helping the patients find their voice (Pomagając pacjentom odzyskać ich głos), dotyczący psychogennych zaburzeń mowy, będących postacią tzw. czynnościowych (funkcjonalnych) zaburzeń neurologicznych. Współautorami tekstu są specjaliści Centrum Dobrej Terapii: dr n. med. Anna Julia Krupa oraz prof. Marcin Siwek.
Pacjenci z czynnościowymi zaburzeniami neurologicznymi (functional neurological disorder – FND) są częstymi pacjentami w praktyce neurologicznej, a rozpowszechnienie takich zaburzeń w populacji ogólnej wynosi 10–15/100 000. Z dostępnych badań wynika, że 60–75% pacjentów z FND to kobiety. Najczęstszymi objawami FND są napady czynnościowe (podobne do padaczki) i funkcjonalne zaburzenia ruchu (FMD). Czynnościowe zaburzenia mowy i głosu (Functional speech and voice disorders– FSVD) są dość powszechne wśród pacjentów z FMD, stanowią 16,5–53% FMD i są uznawane za trudne do zdiagnozowania, ponieważ mogą przypominać zaburzenia mowy o podłożu neurologicznym.
Objawy FSVD zwykle pojawiają się w pozornie neutralnych sytuacjach i odzwierciedlają zwiększony poziom aktywacji układu nerwowego w odpowiedzi na stresory życia codziennego. Mogą również pojawiać się w związku z poczuciem bezpośredniego zagrożenia. U pacjentów z FSVD zwykle identyfikuje się zaburzenia psychiczne, w tym stany lękowe, depresję, zaburzenia konwersyjne, zaburzenia osobowości, częste są również u nich konflikty interpersonalne w rodzinie i/lub środowisku pracy. Cechą charakterystyczną FSVD jest nagły początek, występowanie okresów niewyjaśnionej poprawy, brak organicznego zaburzenia neurologicznego, które mogłoby wyjaśniać nieprawidłową mowę lub głos oraz poprawa po sugestii lub placebo.
W leczeniu FSVD bardzo ważnym elementem jest podjęcie opieki psychologicznej. Niestety, według badań tylko ok. 60% pacjentów z tym zaburzeniem faktycznie odwiedza psychologa. W leczeniu stosuje się również terapię głosu. Tradycyjna terapia tego typu obejmuje techniki behawioralne, które mogą być bezpośrednie (tj. ćwiczenia wokalne i programy rehabilitacyjne) lub pośrednie (tj. porady i edukacja w zakresie higieny głosu). Ważnym elementem leczenia może być również terapia poznawczo-behawioralna, która pomaga pacjentom modyfikować nie tylko swoje zachowanie, ale także pomaga im zrozumieć własne objawy i pomaga opracować alternatywne strategie radzenia sobie. Biorąc pod uwagę znaczenie pomocy psychologicznej dla pacjentów z FSVD oraz to, że pacjenci z tym zaburzeniem trafiają głównie do neurologów, którzy mogą odegrać znaczącą rolę w zapewnieniu pacjentom odpowiedniej psychoedukacji, skierowaniu do leczenia psychologicznego i sprawdzaniu, czy pacjenci przestrzegają zaleceń w zakresie leczenia psychologicznego i psychoterapeutycznego.
Autorzy artykułu, poza szczegółowym omówieniem diagnostyki i leczenia FSVD, przedstawili dwa przypadki FSVD, początkowo podejrzewane o dystonię krtani i konsultowane neurologicznie.
