Proces rozstawania się z nałogowym paleniem tytoniu dla jednych osób bywa długotrwały i mozolny, dla innych jest to stanowcza decyzja i podjęcie skutecznego działania. Zdarza się, że mimo decyzji i prób rzucania palenia, zakończonych całkowitą abstynencją, może pojawić się nawrót. Przyczyny tego mogą być różne np. nie poradzenie z nasilającym się głodem substancji psychoaktywnej jaką jest nikotyna, sprzyjająca towarzysko sytuacja pełna pozytywnych emocji, doświadczanie nadmiernego stresu i negatywnych emocji. Warto pamiętać, że jeśli faktycznie trwale chce się zerwać z nałogiem palenia tytoniu, trzeba dołożyć starań, aby nie wypalić pierwszego papierosa lub szybko skontrolować proces powrotu do regularnego palenia tytoniu i nie pozwolić na rozwinięcie się nałogu ponownie.
Analizując proces związany ze zmianą zachowań związanych z zaprzestawaniem palenia tytoniu, można wyróżnić kilka stadiów. Na początku nie pojawia się w ogóle pomysł na to, żeby przestać palić papierosy. Nie bierze się pod uwagę negatywnych konsekwencji palenia, mimo, że na każdej paczce papierosów wyraźnie jest to odnotowane. Doświadcza się przede wszystkim przyjemności z palenia tytoniu i ulgi w sytuacji zapalenia. W pewnym momencie pojawia się jednak myślenie, że to niepotrzebny nałóg, sporo kosztuje, jest szkodliwy dla zdrowia, rodzina nie jest zadowolona z faktu palenia, wokół pojawiają się różnego rodzaju ograniczenia np. nie można palić w restauracji. Takie sytuacje i sposób myślenia mogą zainicjować kolejny etap zmian, którym jest rozważanie rzucania palenia. Zazwyczaj jest to moment analizy argumentów za i przeciw paleniu papierosów oraz przygotowywania się do jego rzucenia. W kolejnej fazie – przygotowywania do zaprzestania palenia, pojawiają się często obawy związane z wystąpieniem zespołu odstawienia nikotyny oraz obawy związane ze zmianą nawyków. Jest to często etap zbierania różnego rodzaju informacji na temat tego jak inne osoby poradziły sobie z rzucaniem palenia, zasięgania porad specjalistów, opracowywania planu zaprzestania palenia. To fakt, że w pierwszym okresie fazy „działania”, czyli zaprzestania palenia pojawia się często uciążliwy i przykry w objawach zespół odstawienia nikotyny. Są jednak skuteczne metody na poradzenie sobie z tym stanem, a po kilkunastu dniach zespół ten ustępuje samoistnie. Jeśli to się udaje i pojawia się najpierw krótkoterminowa, a potem długoterminowa abstynencja, dokłada się starań do utrzymania w mocy decyzji o niepaleniu i ciągłe konieczne jest wzbudzanie motywacji do wdrażania zasad zdrowego stylu życia.
Jak napisał Mark Twain – rzucanie palenia jest bardzo łatwe, robiłem to wiele razy. Każda kolejna próba może zakończyć się sukcesem.
Opracowała mgr Jolanta Ryniak
