Wszelkie formy patologicznego używania alkoholu (picie ryzykowne, picie szkodliwe, uzależnienie od alkoholu – bez względu na jego postać i intensywność) wiążą się z bardzo dużym ryzykiem występowania negatywnych konsekwencji zdrowotnych. Wynika to z bardzo wielu czynników, których konstelacja i proporcje wykazują znaczną zmienność osobniczą. Wśród najważniejszych mechanizmów prowadzących do powikłań somatycznych i psychiatrycznych nadużywania alkoholu/alkoholizmu należy wymienić:
- bezpośrednie toksyczne i mutagenne działanie alkoholu i jego metabolitów na wszystkie tkanki i narządy organizmu,
- generowanie przez alkohol i jego metabolity miejscowej reakcji zapalnej,
- nieprawidłowości dietetyczne, zaburzenia wchłaniania i trawienia, niedobory żywieniowe i witaminowe,
- zaburzenia endokrynologiczne,
- narastające skutki uszkodzenia narządów generujące kolejne, wtórne zaburzenia somatyczne pozostające ze sobą w zależności dodatniego sprzężenia zwrotnego.
Z badań wynika że około 70% osób z rożnymi formami patologicznego używania alkoholu cierpi na jedną lub więcej współwystępującą jednostkę chorobową (psychiatryczną lub ogólnomedyczną), która pozostaje w związku z alkoholem. Co ważne ryzyko negatywnych konsekwencji zdrowotnych oraz ich nasilenie zależne są od ilości wypijanego alkoholu. Zatem, nawet jeżeli w przebiegu terapii uzależnienia nie udaje się uzyskać całkowitej abstynencji to ważnym celem leczenia, który poprawia rokowanie w zakresie stanu zdrowia, może stać się redukcja intensywności picia i ograniczenie łącznej ilości wypijanego alkoholu. Ze względu na ryzyko pojawienia się zaburzeń psychicznych oraz chorób somatycznych, każdy przypadek uzależnienia od alkoholu (lub innej formy patologicznego używania alkoholu) powinien być na wstępie traktowany jako potencjalny problem wielospecjalistyczny, a co za tym idzie – wraz z identyfikacją problemu alkoholowego, poza rozpoczęciem terapii uzależnień, konieczna może okazać się co najmniej jedna konsultacja u lekarza psychiatry i internisty. Nieleczenie chorób somatycznych i zaburzeń psychicznych towarzyszących uzależnieniu od alkoholu nie tylko stanowi odrębne ryzyko zdrowotne, ale w sposób znaczący obniża skuteczność terapii uzależnienia.
