Hormony produkowane przez gruczoł tarczowy (tarczycę), do których zalicza się tyroksyna (T4), przekształcana w organizmie do trójjodotyroniny (T3), oprócz działania ogólnoustrojowego, mają bardzo istotny wpływ na prawidłową funkcję ośrodkowego układu nerwowego. Biorą one udział w procesach rozwoju oraz dojrzewania mózgu, wpływają na metabolizm komórek nerwowych (neuronów), a w „dorosłym” mózgu dodatkowo, odgrywają istotną rolę w regulacji przekaźnictwa serotoninowego (poprzez zmianę aktywności receptorów) i noradrenergicznego (na drodze przekazywania sygnałów do wnętrza komórki nerwowej). Należy również dodać, że w ośrodkowym układzie nerwowym (zwłaszcza w tzw. układzie limbicznym) znajdują się liczne receptory dla T3. Wszystko to powoduje, że hormony tarczycy odgrywają bardzo istotną rolę w procesach regulacji nastroju oraz emocji. Z tego względu zarówno w przebiegu niedoczynności jak i nadczynności tarczycy może dojść do rozwoju albo nasilenia wcześniej występujących zaburzeń psychicznych, takich jak depresja, zaburzenia lękowe, czy szybka zmiana faz w przebiegu choroby dwubiegunowej. Czasami objawy psychiatryczne mogą stanowić pierwsze oznaki zaburzeń czynności tarczycy, które mają jeszcze łagodny, subkliniczny charakter i nie wiążą się z występowaniem objawów ogólnomedycznych czy internistycznych. Z tego względu w ramach diagnostyki różnicowej, w procesie rozpoznawania np. depresji, nerwic lękowych lub stanów neurastenii, psychiatra zleca często wykonanie badań laboratoryjnych odzwierciedlających funkcję tarczycy, takich jak: TSH (stężenie tyreotropiny – hormonu podwzgórza, stymulującego funkcję tarczycy), poziom wolnych hormonów: ft3, ft4.
Dodanie preparatów hormonów tarczycy może również odgrywać istotną rolę w farmakoterapii zaburzeń psychicznych. Dowiedziono, że ich dołączenie do leków przeciwdepresyjnych może poprawić skuteczność leczenia depresji lekoopornej. Duże dawki tyroksyny bywają również stosowane w celu potencjalizacji leczenia stabilizującego nastrój w przebiegu choroby dwubiegunowej z szybką zmianą faz. Kolejnym aspektem jest włączanie hormonów tarczycy u pacjentów, u których leczenie psychiatryczne wywołało objawy niedoczynności tego gruczołu (np. niektóre przypadki leczenia solami litu).
Ze względu na liczne powiązania pomiędzy funkcjonowaniem tarczycy, a etiologią i leczeniem zaburzeń psychicznych, w czasie wizyty u psychiatry należy pamiętać o poinformowaniu lekarza o historii leczenia tarczycy, podejrzeniu choroby tarczycy czy też nieprawidłowych wynikach badań laboratoryjnych dotyczących funkcji tego gruczołu. Warto również zapytać lekarza psychiatrę o zasadność i zalecaną w danym przypadku częstotliwość wykonywania takich badań.
