Bezsenność jest jedną z najszybciej rozwijających się chorób cywilizacyjnych. Do problemów ze snem przyczynia się wiele aspektów współczesnego świata – m.in. sztuczne oświetlenie, brak aktywności ruchowej, praca na zmiany, praca umysłowa niemal 24h na dobę, podróżowanie po świecie do innych stref czasowych. Do tego dochodzi stres, siedzący tryb życia, używki i niezdrowe jedzenie. Odchodzimy od naturalnego, zakodowanego w nas przez naturę rytmu dobowego, co uznaje się za jedną z głównych przyczyn współczesnych zaburzeń snu.
Statystyki alarmują – ok 50% Amerykanów, 45% Australijczyków, prawie 50% Polaków uskarża się na problemy ze snem. Zjawisko to dotyczy zarówno osób starszych, jak i młodszych, a także nastolatków.
Problemy ze snem – co na to specjaliści?
W portalu Weekend.Gazeta.pl ukazał się artykuł Gdy noc jest długa, a sen nie przychodzi. „Są dni, kiedy dosłownie boję się położyć do łóżka”, w którym w roli eksperta wypowiedział się specjalista Centrum – Paweł Brudkiewicz, psychiatra zajmujący się zaburzeniami snu. Jak mówi dr Brudkiewicz: Długie zasypianie, częste wybudzanie się w nocy i przedwczesne pobudki są objawami bezsenności. Ale aby rozpoznać bezsenność, konieczny jest jeszcze jeden warunek – pogorszenie samopoczucia i funkcjonowania w dzień, będące wynikiem braku snu.
Krótkotrwałe problemy ze snem mogą zdarzyć się każdemu. O bezsenności przewlekłej mówimy wtedy, gdy zaburzenia snu nie ustępują dłużej niż przez miesiąc. Wtedy wskazane jest leczenie, a jego brak sprawia, że problemy nasilają się i pogarsza się ogólny stan pacjenta. Jak mówi nasz specjalista – problemem jest przedwczesne budzenie się rano, które bywa charakterystyczne dla nerwicy i depresji – jednych z głównych przyczyn przewlekłej bezsenności. Także przedłużające się wybudzenia z niemożnością ponownego zaśnięcia i niewyspaniem rano, które świadczą o spłyceniu snu. Może do nich dojść w przypadku destrukcji architektury snu w bezsenności przewlekłej lub w zaburzeniach psychicznych, np. adaptacyjnych, lękowych, depresyjnych. Zależność między bezsennością a innymi chorobami, zarówno psychicznymi, jak i somatycznymi, bywa dwukierunkowa – dodaje dr Brudkiewicz.
Problemy ze snem – przyczyny
Jako najczęstsze psychiatryczne przyczyny bezsenności wymienia się m.in. depresję, zaburzenia lękowe, a także zaburzenia adaptacyjne – związane z nagłymi i poważnymi zmianami w życiu, czasami traumatycznymi. Ale są też tzw. ogólnomedyczne powody – na przykład zaburzenia oddychania w czasie snu, duszność czy bóle uniemożliwiające zaśnięcie. Jakość naszego snu mogą także pogorszyć środki, które przyjmujemy – np. zażyte wieczorem leki pobudzające czy substancje psychoaktywne.
Tymczasem zdrowy sen jest niezbędny, aby nasz mózg mógł oczyścić się ze szkodliwych produktów przemiany materii zbierających się w ciągu dnia. Sen jest też konieczny dla procesów zapamiętywania.
Problemy ze snem – skutki
– W trakcie głębokiego snu są segregowane, następnie zapisywane i utrwalane ślady pamięciowe [czyli engramy – przyp. aut.]. Zbyt krótki i płytki sen zaburza te procesy i prowadzi do upośledzenia funkcji poznawczych, co może bezpośrednio przełożyć się na wyniki w nauce czy pracy. U osób starszych mogą nasilić się kłopoty z pamięcią związane z wiekiem – mówi psychiatra.
– Problemy ze snem to choroba współczesnej cywilizacji. Ale można i trzeba ją leczyć, mamy do tego odpowiednie narzędzia – zakańcza Paweł Brudkiewicz.
Więcej dowiecie się z artykułu: Gdy noc jest długa, a sen nie przychodzi. „Są dni, kiedy dosłownie boję się położyć do łóżka”
