Wiele badań wskazuje na częstsze występowanie depresji lub pojedynczych objawów depresyjnych u osób cierpiących na choroby somatyczne (w porównaniu z populacji ogólną). Obecność choroby somatycznej wydaje się istotnym czynnikiem ryzyka zachorowania na depresję, a objawy depresyjne można stwierdzić u ponad 40% osób przebywających w szpitalach z przyczyn somatycznych.
Z badań wynika, że depresja występuje u: 50% pacjentów z chorobą Parkinsona; około 50% osób z chronicznymi zespołami bólowymi; oraz u 10-35% osób z takimi rozpoznaniami jak: choroby tarczycy, cukrzyca, stan po zawale serca, stan po udarze mózgu, choroba niedokrwienna serca. Obecnie nie ma już wątpliwości, że zaburzenia depresyjne oraz schorzenia somatyczne, zarówno na poziomie psychologicznym, jak i na poziomie zjawisk patofizjologicznych, pozostają ze sobą we wzajemnym, niekorzystnym oddziaływaniu. Dlatego też ogromne znaczenie ma jak najszybsze wykrycie objawów depresyjnych i podjęcie równoczesnego leczenia depresji i choroby somatycznej. Proces ten wymaga współpracy lekarza zajmującego się zdrowiem somatycznym z psychiatrą. W leczeniu depresji współistniejącej z chorobą somatyczną często najlepsze efekty daje połączenie leków przeciwdepresyjnych z oddziaływaniami niefarmakologicznymi (spotkania z psychologiem lub psychoterapeutą).
Leczenie depresji u pacjenta cierpiącego na chorobę somatyczną
Podstawowymi kryteriami doboru leku przeciwdepresyjnego u pacjenta cierpiącego na chorobę somatyczną powinny być:
-
profil bezpieczeństwa,
-
względne i bezwzględne przeciwwskazania do stosowania leku w danych chorobach somatycznych,
-
potencjalne ryzyko interakcji z innymi preparatami otrzymywanymi przez pacjenta,
-
profil objawów ubocznych, które pacjent (przy już istniejących objawach choroby somatycznej) będzie w stanie zaakceptować.
Zastosowanie technik psychoterapeutycznych u pacjentów depresyjnych cierpiących na chorobę somatyczną może przynieść istotne korzyści. Psychoterapia może się okazać pomocna w rozwiązywaniu innych, poza obniżeniem nastroju, problemów, takich jak: nieswoiste objawy lękowe, zmniejszona tolerancja stresu, trudności adaptacyjne, nieprawidłowe nawyki i wzorce zachowań (np. nieprzestrzeganie zasad higieny snu, palenie tytoniu, życie pod presją czasu), na które farmakoterapia nie ma znaczącego wpływu.
Opracował dr hab. n. med. Marcin Siwek, na podstawie: Dominika Dudek, Marcin Siwek. Współistnienie chorób somatycznych i depresji. Psychiatria 2007, tom 4 nr 1, str: 17-24
